استاندارد IATF 16949 در صنعت خودروسازی چیست؟

مقدمه ای بر IATF 16949

هنگامی که صحبت از صادرات خودرو و قطعات آن مثل لنت ترمز به دیگر کشورها می شود، فارغ از اعتبار و نام کشور صادرکننده، باید به‌دنبال بررسی استانداردهای کیفی بین‌المللی و شناخته‌شده توسط آن تامین کننده بود. به همین‌منظور کارگروه بین‌المللی خودرو IATF 16949 که مخفف کلمات International Automotive Task Force می‌باشد به‌دنبال سازماندهی نیا‌زهای “سیستم مدیریت کیفیت” یا QMS خودروسازان است. در ادامه به دلایل اهمیت استاندارد IATF 16949 می‌پردازیم.

باتوجه به اهمیت این موضوع می‌توان گفت که درحال‌حاضر بسیاری از شرکت‌های دنیا در حال گذار و تغییر فعالیت‌ها به سوی این نوع استانداردها هستند. این استاندارد جهت هماهنگ‌سازی تست و ارزیابی‌ها و طراحی گواهینامه در سراسر دنیا در حوزه‌ی زنجیره‌ی تامین قطعات خودرو به‌وجود آمد و متشکل از خودروسازهای مطرح دنیا است. نام برخی از آنها عبارتند از:
BMW Group, Chrysler Group, Daimler AG, Fiat Group Automobile, Ford Motor Company, General Motors Company, PSA Peugeot Citroen, Renault SA, Volkswagen AG, AIAG (U.S.), ANFIA (Italy), FIEV (France), SMMT (U.K.), VDA (Germany)
هدف اولیه این استاندارد توسعه‌ی سیستم مدیریت‌کیفیت، بهبود مستمر کیفیت با رویکرد جلوگیری از ایجاد مشکل و کاهش تفاوت‌ها و ضایعات در زنجیره‌ی تامین قطعات خودرو است. (در حال حاضر IATF 16949 خود استاندارد مستقلی است که از ادغام ساختار و نیازهای ISO 9001:2015 و دیگر نیازهای مخصوص خودروسازان بوجود آمده است). هر تامین‌کننده، کوچک یا بزرگ، می تواند این استاندارد را درخواست کند و در حال حاضر اکثر تامین‌کننده‌گان بزرگ دنیا این استاندارد را دریافت نموده‌اند.
سیستم مدیریت کیفیت که مبتنی بر IATF 16949 باشد، روشی است جهت تعریف “چگونه یک سازمان می‌تواند جوابگوی نیازهای مشتریان و سهامدارانش باشد”، همچنین “چگونه بهبود مستمر کیفیت را ارتقاء دهیم”. این سازوکار نیاز به سازمان‌هایی جهت تعریف اهداف و بهبود مستمر کیفیت دارد تا تمام فرایندها را ادامه داده و به اهداف تعیین‌شده دست یابد. از دیگر اهداف ان استاندارد می‌توان به جلوگیری از ایجاد مشکلات بعدی اشاره نمود که بررسی نیاز‌های دقیق و ابزار‌های مهم صنعت حودروسازی را در برمی‌گیرد.
پیشتر استانداردهای ISO/TS 16949:2009 همراه با ISO 9001:2008 سیستم مدیریت کیفیت جهت طراحی و توسعه، تولید، نصب و خدمات محصولات مرتبط با خودرو را تعریف می‌کرد. از موارد کاربرد آنها می‌توان به تامین کنندگانی که در‌کار تولید مواد اولیه، تولید قطعات و یا خدمات، مونتاژ و گرمادهی، جوشکاری، رنگ‌آمیزی یا دیگر خدمات و عملیات پرداخت هستند نام برد.

استاندارد IATF 16949 چیست؟

این استاندارد راهنمایی و ابزار لازم برای شرکت‌ها و سازمان‌هایی را فراهم می‌کند که می‌خواهند همواره نیازهای مشتریان را پاسخگو باشند، از درست انجام‌شدن این امر اطمینان یابند و همواره میزان رضایتمندی مشتری و کیفیت محصولات آنها استمرار داشته باشد. در این استاندارد “مشتری” بر همه چیز اولویت دارد و سازندگان و تامین کنندگان به نیابت از مشتری‌ها همواره بر کیفیت محصولات نظارت دارند.
این استاندارد بر اساس هفت اصل استوار شده است که به شرح زیر می باشند و برای لنت ترمز رعایت می‌گردد:
• مشتری محوری
• پیشرو بودن
• نیاز به مردم
• رویکرد جامع
• ارتقاء همیشگی
• تصمیم گیری گواه-محور
• مدیریت روابط و اطلاعات

چرا باید استاندارد IATF 16949 را پیاده‌سازی و اجرا کنیم؟

بکارگیری این استاندارد به ما اطمینان می‌بخشد که مشتری‌ها دائما محصولات و خدمات با کیفیت را از ما دریافت می‌کنند. این امر بدون‌شک می‌تواند بسیار سودآور باشد. این استاندارد نیازهای سیستم مدیریت کیفیت یا QMS سازمان‌ها را به شرح زیر مشخص می‌کند:
• نشان دادن توانایی آن سازمان در ارائه‌ی دائمی محصولاتی که خواسته و نیاز مشتری هستند و همچنین ایمن‌بودن و قانونی‌بودن آن محصول
• افزایش رضایتمندی مشتریان از طریق کاربرد درست سیستم
• بکارگیری فرآیندهای ارتقاء سیستم
• تعریف کلی مفاد آن و اینکه چه کسانی زیر مجموعه آن بوده و چه انتظاراتی دارند
• بیان هدفمند اهداف و مشخص نمودن فرصت‌های تجاری جدید
• مشتری را در راس امور قراردادن، اطمینان‌یابی از برآورده‌کردن نیاز‌ها و رضایتمندی آنها
• داشتن مشتری‌های وفادار و افزایش آنها، پیدا کردن مشتری‌های جدید و توسعه بخشیدن به تجارت و بیزنس
• توسعه به سمت کشف بازار‌های جدید زیرا بعضی مشتری‌ها قبل از انجام بیزنس و تجارت نیاز به این استاندارد دارند
• تشخیص و بررسی ریسک‌های مرتبط با سازمان شما
• انجام موثر و هدفمندتر کار جهت افزایش تولید و اثربخشی آن و در نهایت کاهش هزینه های داخلی
• افزایش مسئولیت‌های اجتماعی با ارائه سند و بکارگیری سیاست شراکت در مسئولیت‌ها
چه زمانی استاندارد IATF 16949 را پیاده نمائیم؟
درخواست استانداردIATF 16949 می‌تواند در هر زمانی انجام شود، اما معمولا هنگامی که بدنبال موارد زیر هستید باید دریافت این استاندارد را جدی بگیرید:
• مشتریان شما نیاز‌هایشان را به عنوان بخشی از قرارداد مشخص می‌نمایند.
• سازمان‌ها می‌خواهند محصولات و رضایت مشتری را ارتقاء دهند.

چگونه استاندارد IATF 16949 را اجرا کنیم؟

تصمیم سازمان‌ها برای توسعه و بکارگیری هر سیستم مدیریت کیفیت یا QMS جدید یک تصمیم استراتژیک است. تمامی تلاش‌ها باید روی تشخیص و به حداقل‌رساندن خطرات و ریسک‌ها، برای برطرف نمودن نیاز مشتری و تخطی ننمودن از اهداف سازمانی و مشتری و نیاز‌های آنهاست. سازمان‌ها باید به موارد زیر تعهد داشته باشند:

• تشخیص مشتری‌های مستقیم و غیر‌مستقیم به عنوان کسانی‌که سازمان به آنها ارزش و اعتبار می‌بخشد
• درک نیازهای فعلی و آینده‌ی مشتریان و سطح انتظارات آنها
• اهداف سازمان را به نیاز‌ها و انتظارات مشتری پیوند دهند
• برقراری رابطه بین نیاز‌ و انتظارات مشتری در تمام سازمان
• برنامه‌ریزی، طراحی، توسعه، تولید، تحویل و حمایت از محصولات جهت برطرف‌نمودن نیاز و انتظارات مشتری
• اندازه‌گیری و کنترل میزان رضایتمندی مشتری‌ها و انجام عمل متناسب با آن
• تعیین و انجام عمل متناسب با نیاز‌های طرفین و انتظارات آنها که می‌تواند روی رضایتمندی مشتری‌ها تاثیر‌گذار باشد
• روابط با مشتریان را به‌طور فعال مدیریت نموده تا به موفقیت مستمر نائل آیند
• از لحاظ اجتماعی مسئولیت‌پذیرتر شوند
• منابع ضروری جهت اطمینان‌بخشی از ایمنی محصول را فراهم نماید

هفت مرحله‌ی کیفی زیر می‌تواند کمک کند تا با استاندارد IATF 16949 مطابقت داشته باشید:

• برنامه‌ریزی، نگاه کلی مدیریتی و اجرا
• برنامه‌ریزی و ارزیابی عدم مطابقت‌ها
• مستند‌سازی
• پیاده‌سازی و آموزش
• بازبینی مدیریت و ارزیابی سیستم داخلی
• ارزیابی و تشکیل پرونده شخص‌ثالث
• بهبود مستمر کیفیت و حفاظت از این امر
• این استاندارد درحال‌حاضر روی “مدیریت موثر ریسک” تمرکز دارد که خود دربرگیرنده‌ی مواردی از قبیل قطعات تقلبی، ایمنی قطعات، مدیریت داده‌ها، کنترل قطعات غیرمتدوال، مستند‌سازی و رفتار‌های اخلاقی است.

در صنعت خودروسازی چه شرکت‌هایی زمینه‌ی دریافت استانداردIATF 16949 را دارند؟

• تولیدکنندگان خودرو
• تولیدکنندگان قطعات ویژه‌ی خودرو
• تامین‌کنندگان متریال جهت ساخت قطعات خودرو
• سازمان‌های مدیریت کیفیت که با سازندگان خودرو ارتباط دارند
• مراکز طراحی خودرو
• مراکز توزیع خودرو
• سازمان‌های دیگری که در صنعت خودروسازی فعالیت دارند